ساز و کار «آنتیکیترا» در سال 1901 در بقایای یک کشتی غرق شده در حوالی یونان کشف شد و از آن به بعد با عنوان کهنترین رایانه جهان شناخته میشود.
جدیدترین مطالعات از سوی «جیمز اوانز» پروفسور فیزیک دانشگاه «Puget Sound» و «کریستین کارمان» پروفسور تاریخ علم در دانشگاه «کیلمس» آرژانتین جزئیات بیشتری درباره ساز و کار این ماشین اعجابانگیز و باستانی آشکار کرده است. یافتههای جدید حاکی از آن است که قدمت ساز و کار «آنتیکیترا» به سال 205 قبل از میلاد بازمیگردد که 50 تا 100 سال بیشتر از قدمتی است که پیش از این برای این ساز و کار تخمین زده شده بود.
همچنین براساس این مطالعه جدید یونانیها خیلی پیشتر از آنچه تصور شده است قادر بودند با استفاده از ساز و کار «آنتیکیترا» وقوع ماه گرفتگی و خورشید گرفتگی را پیشبینی کنند، اما مطالعات بر روی این ساز و کار بسیار دشوار است؛ چرا که تنها یک سوم از بخش مربوط به پیشبینی خورشید گرفتگی این دستگاه باقی مانده است.
همچنین مطالعات جدید زمان ساخت ساز و کار «آنتیکیترا» را نزدیک به زمان زندگی ارشمیدوس تخمین میزنند که در سال 212 قبل از میلاد درگذشت، اما برخی دیگر هر گونه ارتباط میان این ریاضیدان مشهور این ماشین عجیب را رد میکنند.
ماشین آنتیکیترا به عنوان قدیمیترین نمونه دستگاهی که در آن چرخدنده به کار رفته است شناخته میشود و گاهی از آن به عنوان نخستین رایانه آنالوگ نام برده میشود.
اگرچه این دستگاه در اکتبر سال ۱۹۰۰ میلادی توسط یک گروه یونانی از یک کشتی غرق شده در اطراف جزیره آنتیکیترا کشف شد، اما تا دهه ۱۹۷۰ میلادی که این دستگاه به وسیله تکنولوژی پرتوی ایکس اسکن نشده بود اهمیت و پیچیدگی آن پوشیده بود و تحقیقات همچنان بر روی آن ادامه دارد. هماکنون اجزای فرسایش یافته ساز و کار آنتیکیترا، قدیمیترین کامپیوتر جهان در موزه ملی باستانشناسی آتن نگهداری میشوند.