آموزش حرکات یوگا برای کاهش استرس و افزایش قدرت
حرکات یوگا فقط باعث افزایش انعطاف پذیری و یا کاهش درد عضلات نمی شود. یوگا می تواند باعث ارتقای عملکرد بخش های مختلف بدن شود، استرس را کاهش دهد و در نتیجه باعث می شود خلق وخوی بهتری داشته باشید. در این مطلب چند حرکت یوگا را به شما آموزش می دهیم که می توانید به راحتی در منزل انجام دهید.
یک برنامه روزانه یوگا که خیلی ساده است و برای هر سطح از تناسب اندام نیز مناسب است. اگر ۲۰ دقیقه وقت اضافی دارید، چه در اول صبح چه بعد از پایان یک روز کاری طولانی، این حرکات معجزه می کند. برای انجام بهتر حرکات یوگا توصیه می شود از یک زیرانداز ورزشی یا یک حوله استفاده کنید.
حرکت اول
چهار زانو صاف بنشینید، چشم هایتان را ببندید و بدون فکر کردن به چیزی دم و بازدم خود را آرام کنید. سعی کنید که ذهنتان را آرام کنید. هرگونه افکار مزاحم که ذهن شما را درگیر می کنند را دور بریزید. با ۶ شماره از طریق بینی نفس بکشید، ۲ شماره آن را نگه دارید و هوا را با ۸ شماره از بدنتان خارج کنید. ۶-۲-۸ این کار را برای ۸ تا ۱۲ تنفس و به مدت ۳ تا ۵ دقیقه تکرار کنید.
حرکت دوم
بعد از حرکت اول، روی چهار دست و پا بروید. مانند تصویر قرار بگیرید به نحوی که پاهایتان به اندازه عرض شانه باز باشد و ستون فقرات نیز باید در حالت عادی باشد. هنگام باز دم به آرامی ستون فقرات را از نوک سر تا دنبالچه خم کنید. پشتتان باید حالت خمیده ای مانند حرف C داشته باشد. بدنتان را منقبض کرده و به قسمت فوقانی پشت اجازه دهید که کاملا" کشیده شود. هنگام دم به آرامی ستون فقراتتان را به حالت طبیعی باز گردانید و کمی از حالت طبیعی به سمت پایین خم کنید. شما باید حالت C معکوس داشته باشید. همراه با تنفس آرام و کنترل شده این حرکت را به مدت ۸ تنفس انجام دهید.
حرکت سوم
کف دست ها و پاها باید روی زمین باشد، باسن را از زمین فاصله دهید، تا جایی که زانو و آرنج ها صاف شوند. دست ها و پاها به اندازه عرض شانه باید باز باشند. با قرار گرفتن در این وضعیت باید احساس کشش در عضلات همسترینگ (پشت ران) و شانه هایتان داشته باشید. نگاه شما باید بین پاها باشد. آرام باشید و در این حالت به طور عمیق نفس بکشید. روی بازدم تمرکز کنید و این حالت را به مدت یک تا ۲ دقیقه و با ۳ تا ۴ تنفس ادامه دهید.
حرکت چهارم
صاف بایستید و در حالی که پاها کمی از هم فاصله دارند، به آرامی خم شوید. بالاتنه را به پایین ببرید و پشت ساق پا را با دست هایتان بگیرید. در این حالت کمی توقف کنید تا تنش ایجاد شده در ستون فقرات و عضلات همسترینگ برطرف شود. اگر می خواهید تمرکز بیشتری روی ستون فقرات داشته باشید، زانوهایتان را به آرامی خم کنید. اگر می خواهد روی عضلات پشت ران تمرکز بیشتری داشته باشید، زانوهایتان را صاف نگه دارید. در این حالت به مدت ۳ تا ۴ تنفس بمانید و یک تا ۲ دقیقه حرکت را تکرار کنید.
حرکت پنجم
به حالت ایستاده صاف بایستید و پاها را به اندازه عرض شانه باز کنید. با پای چپ یک قدم به عقب بردارید تا پاهایتان به حالت گام برسند. پاشنه ها را آزاد کنید، به کنار بچرخانید و به پاهایتان اجازه دهید صاف باشند. در حالت فرشته ۴۵ درجه قرار گیرد. دست هایتان را بالای سر برده و هم سو و موازی یکدیگر قرار دهید. اسم این حالت جنگجو یک است. به مدت ۲ تا ۴ تنفس در این وضعیت بمانید.سپس بالاتنه را به طرف داخل بچرخانید، موقیعت پاها را تغییر ندهید و دست ها را در امتداد پاها باز کنید. پای پشتی (پای چپ) صاف است. این همان حالت جنگجو دو است. این حالت را برای ۲ تا ۴ تنفس نگه دارید.
سپس به حالت نیم رخ فرشته با پایین بردن دست راست به جلوی پای راست، بروید. به بالا تنه تان اجازه دهید که به پایین برود و دست چپ رو به بالا باشد. در این حالت، دست راست، شانه ها و دست چپ در امتداد هم هستند. این حالت را برای ۲ تا ۴ تنفس نگه دارید. حرکت را برای طرف دیگر بدن نیز انجام دهید.
حرکت ششم
روی زمین به پشت دراز بکشید، دست ها را در کنار بدن قرار دهید و پاهایتان را به طرف داخل جمع کنید به نحوی که از زانو خم شود و کف پاها در تماس باشند. از کشش ایجاد شده در ران هایتان لذت ببرید. این حالت را به مدت ۶ تا ۸ تنفس ادامه دهید.
آخرین حرکت، حالت استراحت
به پشت روی زمین دراز بکشید و دست و پاها را دراز کنید. در حالت آرام قرار بگیرید و چشمانتان را ببندید. از این حالت به عنوان یک تجدید قوای عمیق برای آرام سازی بدن از تمرین انجام شده استفاده کنید. به مدت ۴ دقیقه در این حالت بمانید.
جمع بندی
با این تمرینات ساده یوگا، شما گذشته از اینکه می توانید قدرت و انعطاف پذیری را بالا ببرید، بلکه می توانید فشار و استرس در عضلات، مفاصل و لیگامنت ها را نیز تخلیه کنی
کشش یا تراکشن عبارت است از اعمال یک نیروی مکانیکی روی بدن یا تلاش برای جداسازی سطوح مفصلی و کشش بافت نرم اطراف مفصل.
انواع کشش را می توان کشش دستی (Manual Traction) و کشش مکانیکی (Mechanical Traction) تقسیم نمود.
در کشش دستی اعمال نیروی کشش توسط تراپیست در جهت جدا سازی سطوح مفصلی است. این تکنیک را می توان در مورد ستون فقرات و دیگر مفاصل از جمله مفاصل محیطی بکار برد. در این نوع کشش میزان نیرو محدود به قدرت تراپیست است و اندازه گیری آن ممکن نیست.
در کشش مکانیکی اعمال نیرو توسط تجهیزات الکترومکانیکی اعمال می شود و میزان، جهت و زاویۀ کشش قابل اندازه گیری است. این نوع کشش بسته به زمان اعمال نیرو به انواع ثابت Static ، متناوب intermittent و متوازن Harmonic تقسیم می شود.
مرکز جامع توانبخشی دکتر فرخانی برای اولین بار در اصفهان جهت حصول نتایج درمانی بهتر، سیستم کشش در حین حرکت (Traction with Movement) را در اختیار بیماران قرار داده است. در این روش یک سیستم اتوماتیک برنامه ریزی شده، مطابق با نوع بیماری، تخت کشش و در نتیجه بدن بیمار را در 4 جهت حرکت داده تا یک کشش بسیار دقیق و منظم را به بیماران ارائه دهد.
مطالعات بسیاری کشش را جزء درمان های انتخابی دیسک های خفیف (Bulging or protrusion type ) ستون فقرات معرفی کرده اند. مکانیسم های توجیه کننده کاهش فتق، دیسک و جابجایی نوکلئوس به سمت مرکز دیسک به صورت زیر می باشد.
بدنبال استفاده از کشش و خلاء ایجاد شده موجب به داخل کشیده شدن هسته دیسک می شود. کشش لیگامان طولی خلفی موجب برگرداندن نوکلئوس به مرکز دیسک می شود. مطالعات با استفاده از روشهای تصویر برداری نظیر CT scan، MRI و دیسکوگرافی نشان داده اند که اعمال کشش با نیروی معادل kg27-55 می تواند منجر به کاهش بیرون زدگی دیسک به محل خود و بهبود علائم بالینی ناشی از فتق دیسک های شدید که کانال نخاعی را پر کرده یا کلینیکاسیون در آنها اتفاق افتاده است نیست.
کشش تحرک سگمان های حرکتی و کل ستون فقرات را افزایش می دهد. جداسازی سطوح مفصلی به میزان mm1-2 گزارش شده است. این جداسازی بصورت گذرا صورت گرفته و پس از پایان کشش سگمان های حرکتی به وضعیت اولیه برمی گردند. کاهش درد، پاراستزی و Tingling بدنبال کشش، ناشی از جداسازی سطوح مفصلی است.
دانسیته استخوانی بر اساس قانون Wolff در جهت نیروهای وارده بر آن افزایش می یابد ولی نمی تواند منجر به بهبود علائم بیماری شود.
نیروی لازم برای جداسازی مفاصل Facet در ناحیه کمری معادل 50% وزن بدن و نیروی لازم برای جداسازی Facet های گردنی معادل 7% وزن بدن است. این کشش می تواند موجب کمک به تغذیه غضروف مفصلی، کاهش فشار روی سطوح مفصلی، افزایش اندازۀ سوراخ بین مهره ای و کاهش فشار روی ریشه های عصبی گردد.
مطالعات EMG کاهش فعالیت و Relaxation عضلانی حین کشش را نشان می دهد.
کاربردهای بالینی کشش ستون فقرات در
درمان قوز پشتی با چند حرکت ورزشی
گوژپشتی یا کیفوز که در ادبیات عامیانه به آن قوز میگویند، مشکلی نسبتا شایع میان نوجوانان و بهخصوص دختران و حتی در بزرگسالان بهشمار میرود. در این وضعیت افتادگی شانهها و کتفها، جلوآمدن سر، کاهش قدرت حرکت اندامهای فوقانی و در حالت شدیدتر، درد یا کاهش ظرفیت تنفسی اتفاق میافتد.
باید توجه داشت که در حالت طبیعی، ستون فقرات تحدب پشتی مختصری دارد و افزایش بیش از حد طبیعی این تحدب، بیماری محسوب میشود بنابراین در بسیاری مواقع و بهخصوص در افراد با وزن بالا، ظاهر شخص طبیعی دیده میشود ولی با بررسی دقیق، افزایش قوز پشتی مشخص خواهد بود.
گوژپشتی علل مختلفی دارد، گاهی به علت رشد غیرطبیعی مهرهها و همراه با درد و اختلال عصبی است و گاهی ثانویه به عفونتها و بیماریهای التهابی خاص، شکستگیها یا تومورها ایجاد میشود که در این موارد درمان مشکلتر است و حتی گاهی نیاز به جراحی خواهد بود. البته در بیشتر موارد، مهمترین عامل موثر در بروز گوژپشتی، وضعیت نامناسب بدن، بهخصوص بدنشستن است و در مواردی که علت گوژپشتی چنین موردی باشد، انجام چند تمرین ساده بسیار مفید و کمککننده خواهد بود.
1- در حالت سجده قرار بگیرید و دستها را پشت سر بگذارید و سپس گردن و تنه را تا حدی بالا بیاورید که با لگن در یک سطح قرار بگیرند. این ورزش ممکن است برای افراد بزرگسال و با وزن زیاد دشوار باشد. دقت کنید هنگام تمرین، هیچ دردی نباید وجود داشته باشد.
2- چانه را به
سمت عقب ببرید و 10 ثانیه نگه دارید.
3- گوشه اتاق
بایستید و دستها را به دیوارها تکیه دهید. سپس سعی کنید تنه خود را به سمت جلو
ببرید و این وضعیت را چند ثانیه حفظ کنید.
4- روی تشک سفتی بنشینید و 2 زیردستی در طرفین خود قرار دهید. سپس دستها را روی آنها بگذارید و سعی کنید تنه را به سمت بالا بکشید به طوری که باسن از زمین جدا شود. این حالت را به مدت 8 ثانیه حفظ کنید.
5- روی زمین دراز بکشید یا ایستاده به دیوار تکیه دهید. یک حوله رولشده در محلی که بیشترین قوس احساس میشود، قرار دهید. سپس بالاتنه را روی این رول به عقب ببرید.
6- این ورزش بهصورت نشسته روی صندلی یا ایستاده قابلانجام است؛ دستها را در امتداد شانه قرار و با استفاده از طنابهای لاستیکی، دستها را به عقب حرکت دهید.
7- دو وزنه در دو دست خود بگیرید (این
وزنه میتواند دو بطری هموزن باشد.) پاها را به اندازه عرض شانه باز کنید. دستها
آویزان در کنار بدن قرار بگیرد. شانهها را
به سمت بالا بکشید و چند ثانیه نگه دارید.
8- روی شکم
بخوابید و درحالی که دستها کنار بدن قرار دارد، هر دو کتف را به هم نزدیک کنید و
چند ثانیه نگهدارید. این ورزش را در حالت نشسته هم میتوانید انجام دهید.
اصلاح سبک زندگی برای رفع
گوژپشتی
برطرف کردن علت اصلی گوژپشتی و دقت در وضعیت نشستن و
اصلاح آن، نحوه ایستادن و حمل بار، بهخصوص کولهپشتی ضروری است. دقت کنیم
وضعیتی که کمترین فشار را روی ستون فقرات میآورد، با حفظ قوسهای طبیعی آن و با
استفاده از صندلی است که تمام قوسهای ستون فقرات را حمایت کند بنابراین دقت در
انتخاب صندلی به جلوگیری از ابتلا و درمان قوزپشتی کمک میکند.
نکته مهم دیگر اینکه هرچند درمان اصلی انحراف ستون
فقرات، تمرین و ورزشهای مناسب مشکل و با تشخیص پزشک است ولی در بسیاری موارد
استفاده از وسایل کمکی مانند انواع بریسها بسیار مفید و گاهی ضروری است. استفاده
از بریسها در افراد جوانتر معمولتر است ولی برای بزرگسالان نیز بریسهای مخصوصی
وجود دارد که به رفع انحراف ستون فقرات کمک میکند.
توجه داشته باشیم که دقت در انحراف ستون فقرات بسیار ضروری است زیرا درمان در مراحل اولیه راحتتر و معمولا انحراف قابلبرگشت است. با مزمن شدن و ایجاد عوارضی مثل بیرونزدگی دیسک، آرتروزهای شدید و... درمان بسیار مشکلتر و گاهی غیرممکن میشود. پس در صورت شک به انحراف از حالت طبیعی بهخصوص اگر همراه با علایم خاص مثل درد شدید، تب، سرعت پیشرفت بالا یا مثلا بعد از سقوط یا ضربه باشد یا در بیمارانی که سابقه مصرف طولانیمدت کورتونها دارند، مراجعه سریع به پزشک متخصص و بررسی دقیق با معاینه، آزمایش خون و گرافی و برنامهریزی برای اصلاح بسیار مهم است.