اربعین

مسئله اربعین سید الشهداء(علیه السلام) و این که آیا خاندان آن حضرت پس از رهایی از اسارت یزید قصد عزیمت به کربلا را داشته و نیز آیا توانسته اند در آن روز به زیارت آن مضجع شریف نایل آیند و مرقد مطهرش را زیارت کنند، از جمله مسائلی است که از دیرباز صاحب نظران در باره آن اختلاف نظر داشته و هریک با استشهاد به ادله تاریخی برای اثبات یا نفی آن تلاش کرده اند. در این مقاله با توجه به متون تاریخی معتبر احتمالات ممکن را تبیین کرده و ضمن بیان نظر مدافعان این واقعه، دیدگاه خود را مبنی بر نبود دلیل کافی و قابل اعتماد بر مسئله اربعین سید الشهداء(علیه السلام)تبیین خواهیم نمود.

هوای حرم ... هوای حسین ...

امام صادق  (علیه السلام): 

مَا مِنْ أَحَدٍ یَوْمَ الْقِیَامَةِ إِلَّا وَ هُوَ یَتَمَنَّى أَنَّهُ زَارَ الْحُسَیْنَ بْنَ عَلِیٍّ ع لَمَّا یَرَى لِمَا یُصْنَعُ بِزُوَّارِ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍّ مِنْ کَرَامَتِهِمْ عَلَى اللَّهِ

هیچ کس نیست در روز قیامت مگر اینکه آرزو می کند ای کاش امام حسین علیه السلام را زیارت کرده بودم آن هنگامیکه می بیند که با زوار امام حسین علیه السلام چه می کنند، چقدر نزد خداوند مورد کرامت واقع می شوند. (وسائل الشیعه/ ج14/ص424)

امام حسین (علیه السلام): 

وَ حَقیقٌ عَلَى اللّه‏ِ اَنْ لا یَاْتیَنى مَکْرُوبٌ اِلاّ اَرُدُّهُ وَ اَقْلِبُهُ اِلى اَهْلِهِ مَسْرورا؛

بر خداوند است که هیچ گرفتارى به زیارت من نیاید مگر آن که او را شادمان بازگردانم و به خانواده ‏اش برسانم. (ثواب الأعمال و عقاب الاعمال ص 98)


امام صادق  (علیه السلام): 

لا تَدَع زیارَةَ الحُسَینِ بنِ عَلىّ علیه السلام و مُر اَصحابَکَ بِذالِکَ، یَمُدُّ اللّه  فى عُمرِکَ و یَزیدُ اللّه  فى رِزقِکَ و یُحییکَ اللّه  سَعیدا و لاتَموتُ اِلاّ سَعیدا و یَکتُبکَ سَعیدا؛

زیارت امام حسین علیه السلام را رها نکن و دوستان خود را هم به آن سفارش کن، که در این صورت، خداوند عمرت را طولانى و روزى ات را زیاد مى کند و زندگى ات را همراه با سعادت مى کند و جز سعادتمند نمى میرى و نام تو را در شمار سعادتمندان، ثبت مى کند. ( کامل الزیارات ص 152)

اربعین حسینی

چرا فقط برای امام حسین (علیه‎السلام) روز اربعین تعیین شده و برای امامان دیگر و حتی پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله)، مراسم روز اربعین نداریم؟

برای توضیح جواب این سوال، به این مطالب توجه کنید:

1. فداکاری‎های امام حسین (علیه‎السلام)، دین را زنده کرد و نقش او در زنده نگه داشتن دین اسلام، ویژه و حائز اهمیت است. این فداکاری‎ها را باید زنده نگه داشت؛ چون زنده نگه داشتن دین اسلام است. گرامی‎داشت روز عاشورا و اربعین، در حقیقت زنده نگه داشتن دین اسلام و مبارزه با دشمنان دین است.

2. مصیبت حضرت امام حسین (علیه‎السلام)، برای هیچ امام و پیامبری پیش نیامده است. مصیبت امام حسین(علیه‎السلام)، از همه مصیبت‎ها بزرگ‎تر و سخت‎تر بود. اگر عامل دیگری هم در کار نبود، همین عامل کافی است که نشان بدهد چرا برای امام حسین(علیه‎السلام) بیش از امامان دیگر و حتی بیش از پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله) عزاداری می‎کنیم و مراسم متعددی برپا می‎کنیم.

3. در ماه محرم سال 61ق. امام حسین (علیه‎السلام)، فرزندان، خویشان و یاران آن حضرت را کشتند و اسیران کربلا را به کوفه و شام بردند و همین اسیران داغدیده، روز اربعین شهادت امام حسین (علیه‎السلام) و یارانش، به کربلا رسیدند و همه مصائب روز عاشورا در آن روز تجدید شد و آن روز، روز سختی برای خاندان پیامبر بود.

فداکاری‎های امام حسین(علیه‎السلام)، دین را زنده کرد و نقش او در زنده نگه داشتن دین اسلام، ویژه و حائز اهمیت است. این فداکاری‎ها را باید زنده نگه داشت؛ چون زنده نگه داشتن دین اسلام است.

4. دشمنان اسلام با به شهادت رساندن امام حسین (علیه‎السلام)، قصد نابود کردن دین اسلام را داشتند. دشمنان امام حسین(علیه‎السلام) تلاش کردند تا حادثه کربلا، به کلی فراموش شود و حتی کسانی را که برای زیارت امام حسین(علیه‎السلام) می‎آمدند، شکنجه می‎کردند و می‎کشتند. در زمان متوکل عباسی، همه قبرهای کربلا را شخم زدند؛ مزرعه کردند و مردم را از آمدن برای زیارت قبر امام حسین (علیه‎السلام)، منع کردند. شیعیان هم برای مقابله با اینها، از هر مناسبتی استفاده می‎کردند که یکی از این مناسبت‎ها، حادثه روز اربعین است.

5. یکی از نشانه‎های مومن، زیارت امام حسین (علیه‎السلام) در روز اربعین است. از حضرت امام حسن عسکری(علیه‎السلام) روایت شده است که علامت‎های مومن پنج چیز است؛ پنجاه و یک رکعت نماز فریضه و نافله در شبانه روز، زیارت اربعین، انگشتر به دست راست کردن، پیشانی بر خاک نهادن در سجده و بسم الله را بلند گفتن1 و یکی از وظایف شیعیان را اهتمام به زیارت اربعین بر شمرده ‎اند.

منبع. شیخ عباس قمی، مفاتیح الجنان، ذیل اعمال اربعین.

چرا زیارت اربعین این قدر اهمیت دارد؟

امام جعفر صادق (ع) می فرمایند: همانا آسمان چهل صبح خون گریست، و زمین چهل صبح گریست، و خورشید چهل صبح با کسوف و به رنگ سرخ گریست... و فرشتگان نیز چهل صبح بر او (امام حسین) گریستند. (کامل الزیارات ابن قولویه)

از آنجا که مصائب امام حسین (ع) از حدّ تصور انسان بیرون است، به هیچ وجه نمی توان حق این مصیبت را ادا کرد و به همین خاطر است که این سنّت شریف (عزاداری) نباید متوقف شود و پایبندی به زیارت امام حسین (ع) نیز از جانب خاندان پاک وی زمینه ای را فراهم نموده،‌ تا فاجعه عاشورا و درسهای عظیم آن به باد فراموشی سپرده نشود. 

امام جعفر صادق (ع) می فرمایند: همانا آسمان چهل صبح خون گریست، و زمین چهل صبح گریست، و خورشید چهل صبح با کسوف و به رنگ سرخ گریست... و فرشتگان نیز چهل صبح بر او (امام حسین) گریستند. (کامل الزیارات ابن قولویه)

در بیان حوادث اربعین سیدالشهداء(ع) علاّمه مجلسی در مناقب به نقل از شریف مرتضی می گوید: سر امام حسین (ع) در اربعین، از شام به کربلا برگردانده شد و به بدنش ملحق گردید. (بحار الانوار علامه محمد باقر مجلسی)

سند اهمیت اربعین

در روایتی از امام حسن عسکری (ع) است که: از علامات مؤمن، خواندن زیارت اربعین است. 

(در حدیثی از امام حسن عسکری روایت شده که فرمود: علامات مؤمن پنچ چیز است: نمازهای یومیه همراه با نوافل، زیارت اربعین در اربعین شهادت امام حسین (ع)، انگشتر به دست راست کردن که سنّت پیامبر (ص) و اهل بیتش بوده است، و خاک آلود بودن پیشانی به خاطر سجده بر زمین، در خضوع و خشوع خدای تعالی و تضرّع به محضر قدسی او، و آشکار گفتن بسم الله الرّحمن الرّحیم که در نماز واجب است بلند بر زبان جاری شود.) بحار الأنوار علامه مجلسی

برای دیدین عکس روی لینک آبی رنگ کلیک کنید

http://dl.aviny.com/Article/yadasht/93/09/ahamiyat-arbaeen/3.jpg

برای شنیدن دعای اربعین حسینی روی لینک کلیک کنید

 http://dl.aviny.com/Article/yadasht/93/09/ahamiyat-arbaeen/ahamiyat-arbaeen(Aviny.com).mp3

این علامت مؤمنی است که تسلیم اوامر خدای تعالی در پیروی از اولیایش می باشد، و در دوستی و مودّت با آنها پایبند است، خدایی که در سوره شورا آیه 23 به پیامبرش فرمود: «قل لا أسئلکم من أجر إلاّ المودّة فی القربی» و امام حسین (ع) از نزدیکترین کسان رسول الله (ص) و از مصادیق آیه مودّت است. اربعین، زنده نگه داشتن یاد او و همدردی با او، همراه با پیروی و اظهار عطوفت روحی و قلبی بر ماجرای کربلای اوست. 

زیارت اربعین معانی بسیاری دارد و پیام روشنی برای طاغوتیان عالم است، فریادی است که بر سر ظالمان بلند می شود و زائران را به سوی زیارت کربلا، برای تجدید بیعت با امامشان بر می انگیزد،‌ ندایی برای منکران است و بیانگر این مطلب است که ما تمسّک به باب حسین(ع) را تا ظهور امام حجّت (عج) از دست نمی دهیم.

بسیار فابل تأمل است که بدانیم خداوند متعال اگر براى زیارت کربلاى حسین(ع)، پاداش هزار حج و عمره مى‏دهد، زیرا که حج هم به برکت عاشورا باقى مانده است.حج را هم حسین زنده کرد.حیات اسلام در سایه خون پاک شهیدان کربلا بود.اگر نامى و سخنى از پیامبر و کعبه و قبله و دین و قرآن مانده است، به برکت وجود حسین و خون و شهادت اوست.اسلام، مدیون‏سید الشهداء است.از اینجاست که مى‏گوییم:کربلا، همه چیز ماست، چون اساس دین را حفظ کرد

پس، حق است که هر سال و بلکه هر روز یاد او در جانها زنده گردد و چشمها به جای اشک خون بگریند، که خود فرمود: (أنَا قَتیلُ العَبَرات، ما ذُکِرتُ عِندَ مُؤمنٍ إلاّ وَ دَمَعَتْ عَیناهُ)
من کشته اشکهایم، هیچ مؤمنی مرا یاد نمی کند، مگر آنکه چشمانش اشک می ریزد.

برخی از فضیلت های زیارت امام حسین علیه السلام در روایات

1) وَ بِإِسْنَادِهِ عَنْ سَیْفِ بْنِ عَمِیرَةَ عَنْ أَبِی‌بَکْرٍ الْحَضْرَمِیِّ عَنْ أَبِی‌جَعْفَرٍ .ع. قَالَ: سَمِعْتُهُ یَقُولُ: مَنْ أَرَادَ أَنْ یَعْلَمَ أَنَّهُ مِنْ أَهْلِ الْجَنَّةِ، فَیَعْرِضُ حُبَّنَا عَلَى قَلْبِهِ، فَإِنْ قَبِلَهُ فَهُوَ مُؤْمِنٌ وَ مَنْ کَانَ لَنَا مُحِبّاً فَلْیَرْغَبْ فِی زِیَارَةِ قَبْرِ الْحُسَیْنِ .ع. فَمَنْ کَانَ لِلْحُسَیْنِ ع زَوَّاراً، عَرَفْنَاهُ بِالْحُبِّ لَنَا أَهْلَ‌الْبَیْتِ وَ کَانَ مِنْ أَهْلِ الْجَنَّةِ وَ مَنْ لَمْ‌یَکُنْ لِلْحُسَیْنِ زَوَّاراً، کَانَ نَاقِصَ الْإِیمَانِ‏.

ابابکر حضرمی می‌گوید:

از امام باقر علیه السلام  شنیدم که فرمود: کسیکه بخواهد بداند که از بهشتیان هست، پس محبت ما را بر دلش ارائه کند، اگر قبول کرد، او مؤمن (=با ایمان) است! و هرکه دوستدار ما باشد، باید به زیارت قبر حسین .ع. رغبت و میل داشته باشد، که ما زائران حسین .ع. را به "محبت‌داشتن به ما اهل‌بیت" می‌شناسیم، و چنین کسی، از بهشتیان است! و هرکه زیارت‌کننده حسین علیه السلام نباشد، کم ایمان است.

کتاب «کامل الزیارات»/باب 78/ص 193/حدیث چهارم

2) ازامام صادق علیه السلام روایت شده است که روزیامام حسین علیه السلامدر دامن حضرتد رسول صلی الله علیه و آله و سلمنشسته بود و حضرت با او بازی می کرد و او را میخنداند.

عایشه گفت: یارسول الله! چه بسیار این کودک را خوش داری!

حضرت فرمود: وای بر تو! چگونه او را دوست ندارم و از او خوشم نیاید در جایی که این فرزند میوه دل و نور دیده مناست و البته امت من او را خواهند کشت، پس هر کس بعد از شهادتش او را زیارت کند حقتعالی برای او یک حج از حجهای مرا بنویسد.

عایشه تعجب کرد و گفت: یک حج ازحج های تو؟

حضرت فرمود: بلکه دو حج از حجهای من.

باز عایشه تعجب کردحضرت فرمود: بلکه چهار حج و پیوسته عایشه تعجب می کرد و حضرت بر آن می افزود تا آنجا که فرمود: نود حج از حجهای من که با هر حجی عمره برده باشد.  

منتهی الامال، ج 1، ص 548.

3) از امام محمد باقر علیه السلام روایت شده است که در دوران کودکی  امام حسین، پیامبر زیر گلوی او را می‌بوسید و می‌گریست.

روزی حسین علیه السلام پرسید:«چرا گریه میکنید؟»

پیامبر فرمود:«چون جای شمشیر دشمنانم را بر گلوی فرزند عزیزم می‌بینم.»

امام حسین علیه السلام پرسید:«ای پدر، آیا من کشته خواهم شد؟»

پیامبرفرمود:«بله. تو و پدر و برادرت همگی کشته خواهید شد»

امام حسین علیه السلام گفت:«قبرهای ما از یکدیگر دور خواهد بود؟»

پیامبر فرمود:«بله، فرزندم»

امام حسین علیه السلام پرسید:«پس چه کسی از امت تو ما را زیارت خواهد کرد؟

پیامبر فرمود:«صدیقان امتم من و تو و پدر و برادرت را زیارت می‌کنند».

منتهی الامال، ج 1، ص 548.

4) امام صادق علیه السلام می فرمود:

حسنین علی  نزد پروردگارش جایگاه بلندی دارد و از آنجا به کربلا و کسانی که با او به شهادت رسیدند و نیز به زائرانش نظر می‌کند. او به نام‌های آنان و نام پدرانشان و جایگاهشان نزد خداوند عزوجل از خودشان به فرزندانشان آگاه تر است. حسین کسی را که بر او می‌گرید می‌بیند، برایش استغفار می‌کند و از پدرانش نیز تقاضامی‌کند برای او استغفار کنند. او می‌فرماید: اگر زیارت کننده‌ام می‌دانست که خداوندچه چیزی برای او مهیا نموده است، شادمانی‌اش بیش از عزاداری‌اش بود .زائر حسین در حالی از کربلا باز می گردد که هیچ گناهی بر او نیست.

 بحارالانوار، ج 44، ص 281

 

5) عبدالله بن سنان می‌گوید: به امام صادق علیه السلام عرض کردم: فدایت شوم پدرت درباره انفاق در راه حج می‌فرمودند به هر درهمی که در این راه خرج کنی برای او هزار درهم حساب می‌شود. کسی که در مسیر زیارت امام حسین علیه السلام انفاق می‌کند برای او چیست؟ حضرت فرمودند: به هر درهمی که در این مسیر صرف می‌کند: هزار هزار هزار(تا ده مرتبه هزار را تکرار کردند) برای او حساب می‌شود و علاوه بر این رضایت و خشنودی خداوند و دعای خیر پیامبر اکرم صلی اله علیه و آله و حضرت علی علیه السلام و ائمه معصومین علیه السلام برای اوست.

مکیال المکارم، ج 2، ص 414

6) راوی می‌گوید: امام صادق علیه السلام به من فرمودند: تاکنون چند مرتبه حج را بجا آوردی؟ عرض کردم: نوزده مرتبه. فرمودند: اگر حجت را بر بیست برسانی (در ثواب) مثل کسی هستی که یک بار قبر امام حسین علیه السلام را زیارت کرده است.

ثواب الاعمال، ص 92

7) هشام بن سالم در حدیثی از امام صادق علیه السلام نقل میکند که شخصی نزد حضرت آمد و پرسید :

چه اجر و مزدی است برای فردی که در نزد حسین علیه السلام اقامت گزیند ؟

حضرت فرمودند :

هر روزش برابر هزار ماه است .

( همانطور که عظمت شب قدر به این است که از هزار ماه بهتر است ، عظمت یک روز اقامت در نزد آن قبر شریف هم برابر با هزار ماه است ؛ اما نکته آنجاست که شب قدر گر چه از هزار ماه برتر است ولی سالی یکبار است ، در حالیکه اقامت در کربلا در هر روز قابل تکرار است ).

آن مرد پرسید :

چه اجر و پاداشی است برای کسی که در راه رسیدن و در خود آن مکان مقدس از دارائیش خرج کند ؟

حضرت فرمودند :

خدا هر درهمی را که خرج کرده به هزار درهم پاداش خواهد داد .

( در دنیا اموالش پربرکت میشود و در آخرت هم به هر درهمی هزار درهم برای وی حساب میکنند ).

راوی میگوید ، عرض کردم :

چه ثوابی است برای کسی که در نزد آن امام علیه السلام نماز گذارد ؟

حضرت فرمودند :

هر کس دو رکعت نماز در نزد آن حضرت بخواند هر چه از خدا بخواهد به او عطا فرماید .

عرض کردم :

چه ثوابی است برای آنکه از آب فرات غسل کند ؟

حضرت فرمودند :

اگر به قصد زیارت حضرت در آب فرات غسل کند از گناهانش پاک میشود مانند روزی که از مادر متولد شده است .

کامل الزیارات ، باب 44 ، حدیث 2

 

8) معاویة بن وهب از حضرت امام صادق علیه السلام نقل کرده ، وى گفت : امام (علیه السلام) به من فرمودند: اى معاویة به خاطر ترس و خوف، زیارت امام حسین (علیه السلام) را ترک مکن، زیرا کسى که آن را ترک کند چنان حسرتى بخورد که آرزو کند قبر آن حضرت نزدش باشد و بتواند زیاد به زیارتش برود آیا دوست دارى که خدا تو را در زمره کسانى ببیند که حضرت رسول (صلی الله علیه و اله) و حضرات على و فاطمه و ائمّه (علیهم السلام ) در حقشان دعاء فرموده اند؟!

آیا دوست دارى از کسانى باشى که به واسطه آمرزش لغزشهاى گذشته طومار اعمالت تغییر یابد و گناهان هفتاد سال از تو آمرزیده شود؟!

آیا دوست دارى از کسانى باشى که از دنیا رفته بدون اینکه گناه قابل مؤ اخذه داشته باشى ؟!

آیا دوست دارى از کسانى باشى که رسول خدا(صلی الله علیه و اله) با آنها مصافحه مى فرمایند؟!

کامل الزیارت ، ص 383

9)عبدالملک خثعمى ، از حضرت امام صادق علیه السلام، گفت : حضرت به من فرمودند:

اى عبدالملک زیارت حسین بن على (علیه السلام) را ترک مکن و یاران و اصحابت را به آن امر فرما، 

 شیعیان ما را امر کنید به زیارت آن حضرت ،زیرا حق تعالى بواسطه آن عمر تو را طولانى کرده

و روزى و رزقت را واسع مى فرماید و امورى که بدى و شر را جلب مى کند دفع مى نماید.

در حال حیات سعید و سعادتمند نموده و نخواهى مرد مگر سعید و تو را در زمره سعداء مى نویسد

 و زیارت آن حضرت بر هر مؤ منى که اقرار به امامت حضرتش از طرف خدا دارد واجب است .

 

ترجمه کامل الزیارات ص 494

---