مسجد ( تکیه ) امیر چخماق یزد

••• مسجد ( تکیه ) امیر چخماق یزد •••

مسجد یا تکیه یا میدان امیر چخماق یزد یکی از زیباترین و بکرترین مکان های دیدنی ـ فرهنگی در ایران است ؛ این مسجد یکی از زیباترین بناهای ایرانی ـ اسلامی را دارد که سبب متمایز شدن این مسجد از مساجد دیگر می شود ؛

نام دیگر این مسجد ( میدان ) مسجد جامع نو است ؛  ساخت این مسجد فوق العاده به قرن نهم بازمی گردد ؛ به سال 841 هجری قمری ، هنگامی که توسط امیر جلال الدّین جخماق شامی و همّت همسرش بانو ستی فاطمه خاتون ؛

این مجموعه با ارزش شامل تکیه ، بقعه فاطمه ، مسجد ، آب انبار ، کاروانسرا ، بازارچه حاجی قنبر و ... می باشد ؛ هنگامی که امیر چخماق شامی به همراه امرای شاهرخ تیموری حاکم یزد شدند این مسجد را برای آبادنی و زیبایی شهر ، با کمک همسر امیر چخماق  ساختند که ساختش در سال 841 قمری به پایان رسید .

این مسجد زیبا  و تاریخی در طول زمان دستخوش تغییراتی شد ؛ برای مثال در سالهای اولیه که این مسجد بنا شده بود بانیان و واقفان میدانی را در کنار مسجد ساختند که این میدان هم اکنون با نام امیر چخماق ، مرکز شهر یزد است ؛ یا شاه عباس صفوی چهار سوقی را بر روی کاروانسرا ساخت یا گفته می شود که در اوایل قرن 13 هجری قمری بخشی از میدان و بازار امیرچخماق ، تبدیل به حسینیه شدند ؛

یکی دیگر از بناهای مربوط به مسجد و تکیه امیر چخماق یزد ، بازار حاجی قنبر  جهانشاهی است ؛ حاجی قنبر فردی بوده که از طرف پادشاه ، جهانشاه قره قریونلو ، به حکومت یزد می رسد و آثار زیادی برپا می کند ؛ منتها این اثر او به واسط مسجد امیرچخماق ، مشهورتر است ؛

این مسجد جلوه های زیبا از هنر و فرهنگ است ؛ بنای بیرونی مسجد فوق العاده زیباست و قابل وصف نیست ( مخصوصا در شب ) . در قسمتی از این مسجد سنگی بزرگ نصب شده که در آن متن وقفنامه هایی که برای مسجد و میدان تنظیم شده اند ، وجود دارد ؛ •••شبکه های ظریف از کاشی های معرق در پنجره ها ، استفاده سنجیده و به جا از سنگ در معماری مسجد ، طراحی حوض ها زیبا ، هنر زیبای معرق کاری ، خوشنویسی به خطهای کوفی و ثلث و نسخ در بنا ، مقرنس کاری و منقرص کاری و ... همه و همه از جلوه ی هنر در این بنای کم نظیر است••• ؛

♦♦♦ برای بازدید مجازی از مسجد امیرچخماق ( پانورما ) کلیک کنید . ♦♦♦

نخستین طرح ترافیک ایران در دوره قاجار

به گزارش مشرق، در دوره قاجار و به‌ویژه عصر ناصرالدین شاه، به واسطه رشد نسبی جمعیت و از سویی گسترش وسایل حمل و نقل و باربری و نیز اقداماتی در راستای زیباسازی شهر تهران، بالاجبار نخستین طرح ترافیک ایران اعمال شد؛ چنانکه سیروس سعدوندیان در این‌باره می‌نویسد: در 1282 هجری قمری، با منع ورود چهار پایان باربر به محوطه «میدان ارگ» یا «باغ گلشن»، نخستین «طرح ترافیک» به اجرا در آمد. ماجرا از این قرار بود که یک سال پیش از آن در 1281 هجری قمری، پس از بنای میدان توپخانه جدید در میدان «ارگ سلطنتی»، توپ‌ها و توپچیان میدان ارگ را به آن محل انتقال دادند و در وسط میدان ارگ، استخری هشت ضلعی بنا کردند، در اطراف آن راه سنگفرش کالسکه‌رو ساختند و مابقی میدان را به فضای سبز اختصاص دادند. اطراف باغچه‌ها را نیز با‌ ستون‌های سنگی و نرده‌های چوبی محصور کردند.

در 1282 هجری قمری، برای ممانعت از عبور و مرور چهارپایان در این میدان، خندق شرقی ارگ را پر کردند، روی آن خیابانی ساختند از توپخانه جدید تا دهنه بازار و در انتهای آن نیز دروازه‌ای به خارج شهر بنا نهادند. بدین ترتیب، عبور و مرور چهارپایان باربر از محدوده میدان ارگ قطع شد.

محمدحسن خان اعتمادالسلطنه در مرآت‌البلدان می‌نویسد: «بعد از وضع میدان ارگ و طرح حوضی وسیع در آن و غرس دو باغ در دو طرف حوض و نصب ستون‌های سنگی به فاصله چهار ذرع جلوی باغ‌ها و محجر چوبی، در فواصل ستون‌ها، محض اینکه ساحت چنین میدانی از آمد و شد دواب که حمل اجناس می‌کنند مصون باشد، حکم شد در جانب شرقی ارگ همایون دروازه‌ای از خارج صحرا به شهر قرار دهند و خندق شرقی شهر را انباشته، با سطح زمین برابر کنند و خیابانی عریض تا دهنه بازار تشکیل دهند و این اوقات (1282 هجری قمری) این جمله صورت اتمام یافته است».

منبع: قدس آنلاین