به مناسبت انتشار رمان « ساعت ویرانی» نوشته ی آرام روانشاد
پیوند ِ درونی ِ آدمها
مهدی عباسی زهان
آرام روانشاد در پاره ی نخست رمان«ساعت ویرانی» ( ساعت اول: رفتن یا نرفتن؟ مساله این است...) جسارت انتخاب راوی ِ مرد را داشته و البته در مجموع از عهده ی آن برآمده است. انتخاب راوی به غیر از شخصیتی همتراز یا همجنس با نویسنده معمولا در مقیاس ِ رمان نتیجه ی خارق العاده ای در برندارد و صرف نظر از آن که تلاشی سترگ می طلبد در حالت خوش بینانه اش گفته خواهد شد که نویسنده موفق عمل کرده است و کمتر به خلق شاهکار می انجامد مگر نویسنده از آن دسته باشد که در درون خویش توانایی پرورش چندین و چند شخصیت و چه بسا زیستن در کالبد ایشان را دارا هستند و این قابلیّت چیزی فراتر از یادگیری قصه نویسی در کارگاه و کلاس یا ممارست شخصی است.
روانشاد در این رمان نشان می دهد که ذاتا قصه گوست. روایت او روایتی روان و یکدست است که البته در موارد معدودی به نظر می رسد شانتاژ هایی که از بیرون متن و احتمالا در بازنویسی به نویسنده شده یا الزام های شخصی اش به قواعد و اصولی که گفته می شود شایسته است در یک روایت ادا بشود باعث شده تا روایت ِ خوش خوان و باورپذیر ِ روانشاد به دست انداز بیافتد و چه بسا «تصنعی» جلوه کند. «ساعت ویرانی» از جمله رمان های فارسی است که در شناسنامه اش علاوه بر نام نویسنده، نام ویراستار نیز مشاهده می شود و این موضوع شایسته ی تقدیر است. ویراستاری ادبی از ارکان اصلی رمان نویسی در ادبیات روز دنیاست اما متاسفانه در زبان فارسی هنوز مقبول نظر واقع نشده است. ویراستاران در چرخه ی نگارش و نشر رمان جایگاه ویژه ای دارند و البته به طور تخصصی و طبیعتا متناسب با سبک نویسنده، اثر را آماده ی نشر می کنند و به نوعی از زبان، از نویسنده و از مخاطب در مقابل رواج اشتباهات دستوری و نقایص نگارشی پاسبانی می کنند. امیدوارم ناشران و نویسندگان ایرانی نیز حلقه ی گمشده ی ویراستاری ادبی را دریابند و البته بدیهی است که مقصود از ویراستاری، ویراستاری مطلوب و قاعده مند است و فراتر از تصحیح غلط های املایی و افزدون علایم نگارشی. به نحوی که از رمانی که نام ویراستار در شناسنامه اش مشاهده می شود انتظار نثر ِ مطلوبی را داشته باشیم که متاسفانه «ساعت ویرانی» این انتظار را به طول کامل بر آورده نمی سازد و اشتباهات رایج و تکرارهای غیر ضروری در این رمان نیز بسان دیگر رمان های فارسی که همواره نثرشان تداعی کننده شتابزدگی و کم حوصلگی است، مشاهده می شود.
درخشان ترین ویژگی این رمان به تصویرکشیدن پیوند درونی آدمهاست: پیوند اشکان- مرجان، پیوند مرجان- اشکان، پیوند مرجان- مهران، پیوند مرجان - استاد ، پیوند مرجان- یلدا و ... نویسنده آگاهانه به سویه پذیری پیوندها نظر داشته است. هم از این روست که که تصویری که در پاره ی نخست رمان از پیوند اشکان با مرجان ارائه می شود در پاره ی دوم به کلی دگرگون می شود. آشکار شدن تفاوت عمیق پیوند اشکان – مرجان با مرجان- اشکان به این مساله ی اساسی دامن می زند که آیا اصولا می توان تصویر واحدی از مرجان یا اشکان به عنوان «واقعیت وجودی» هر یک از آنها ارائه کرد یا اینکه هر کدام از ایشان بدون آن که «فردیت» مشخصی داشته باشند تحت مجموعه ای از پیوندهای متغیر انسانی قرار دارند که هر لحظه خطر گسستن و فرو ریختن آن را تهدید می کند.
روایت این رمان اگر چه گاهی دچار اغراق در بیان عواطف و نوعی سانتی مانتالیزم می شود اما این مساله مانع از آن نشده تا نویسنده از چیدمان دقیق پازل داستانی بر مبنای پیوند بین آدمها و ارائه رخدادهای داستانی به عنوان خرده روایت هایی تحت این پیوندها غافل بماند. در مجموع می توان به نویسنده ی «ساعت ویرانی» نمره قبولی داد و البته نمره قبولی گرفتن در شرایطی که با بحران « رمان خوب» و «نویسنده ی شاخص» مواجه هستیم چیز کمی نیست.
درروایات متعددی برگریزناپذیربودن خروج دجال به عنوان یکی ازرویدادهای آخرالزمان یانشانه های قیامت
تاکیدشده است.ازجملهدر روایتی که امیرالمومنان علی(ع) ازپیامبرگرامی اسلام(ص) نقل میکن میخوانیم:
پیش ازساعت(قیامت)ده رویدادگریزناپذیر است:(خروج) سفیانی،خروج دجالو...(1)
دربرخی روایات حتمی بودن خروج دجال به مانند حتمی بودن ظهورامام مهدی(عج)
دانسته شه وانکارآن کفر به شمارآمده است.ازجمله میتوان به روایت نبوی زیراشاره کرد:
هرکسی خروج مهدی رامنکرشود به آنچهبرمحمد نازل گشته،کافر شده است وهرکس نزول
عیسی رامنکرشود کافرشده وهرکس خروج دجال راانکار کند،کافرشده است(2)
بزرگی فتنه دجال
دربسیاری روایات براین موضوع تاکیدشده که فتنه دجال،فتنه ای بزرگ وبی مانند است.براساس
یکی ازروایات پیامبراعظم(ص)دریکی ازخطبه های خود میفرماید:
ای مردم!بروی زمین فتنه ای بزرگتر ازفتنه دجال نبوده است خدای تعالی
هیچ پیامبری را برنینگیخته مگراینکه امتش راازاو برحذرداشته است(3)
درروایت دیگری درهمین زمینه ازپیامبر(ص)چنین روایت شده است:
ازافرینش آدم-درودخدابراوباد-تابرپایی قیامت امری بزرگتراز دجال نبوده است(4)
ادامه دارد........
پی نوشت:
1-کتاب الغیبه(طوسی)ص436،ح426.بحارالنوار،ج52،ص209،ح48
2-فرائدالسمطین،ج2،ص334،ح585
3-نعیم بن حمادالمروزی،الفتن،بیروت،دارالفکر،1414ه.ق،ج2،ص517،ح1446
4-همان،ص518،ح1450
کتاب پرسش ازموعود(ابراهیم شفیعی سروستانی)
إن الصلاه کانت علی المؤمنین کتابا موقوتا(نساء/۱۰۳).
‹ بیگمان نماز بر مؤمنان فرض و دارای اوقات معلوم و معین است›.
از ابن مسعود رضی الله عنه روایت است که: پیامبر صلی الله علیه و سلم فرمود:( أفضل الأعمال، الصلاه فی اول وقتها )(ترمذی و حاکم آن را روایت کردهاند، و این حدیث صحیح است).
‹ بهترین اعمال، نماز اول وقت است›.
این حدیث بر افضلیت نماز خواندن در اول وقتش دلالت میکند، یعنی در تمام وقت نماز، میتوان آن را خواند. ولی در اول وقت آن بهتر و افضلتر است.
محمد بن عبدالله الخزاعی و عبدالله بن مسلمه گفتند که: عبدالله بن عمر رضی الله عنه از قاسم بن غنام و او از أم فروه برایمان روایت کرده است که: ( سئل رسول الله صلی الله علیه و سلم أی الأعمال أفضل؟ قال صلی الله علیه و سلم : الصلاه فی اول وقتها) (ابوداود روایت کرده است).
‹ از پیامبر صلی الله علیه و سلم سؤال کرده شد که چه عملی دارای ثواب بیشتری است؟ پیامبر صلی الله علیه و سلم فرمود : خواندن نماز در اول وقت آن ).
منذری میگوید: أم فروه از زنانی بوده که با پیامبر صلی الله علیه و سلم بیعت کرده و خواهر پدری ابوبکر رضی الله عنه بوده است.
از أم فروه روایت است که: ( سئل النبی صلی الله علیه و سلم أی الأعمال أفضل؟ قال صلی الله علیه و سلم الصلاه لأول وقتها ) (ترمذی روایت کرده است).
‹ از پیامبر صلی الله علیه و سلم سوال شد که چه عملی دارای ثواب بیشتری است؟ پیامبر صلی الله علیه و سلم فرمود : خواندن نماز در اول وقت آن).
از عبدالله بن مسعود رضی الله عنه روایت است که (سئلت النبی صلی الله علیه و سلم أی العمل أحب الی الله؟ قال صلی الله علیه و سلم: الصلاه علی وقتها )
( بخاری روایت کرده است).
ادامه ی مطلب را هم ملاحضه فرمائید
گلچینی از بهترین دلنوشته های وبلاگ نویسان استان البرزطی هفته گذشته همینک پیش روی شماست
حدیث جعلی رفع القلم ؛
آیا می توان امشب و فردا گناه کرد؟
مدعیان آن قائل به این هستند که در بخشی از این حدیث آمده که خداوند در این روز هیچ گناهی را برای بندگان ثبت نمی کند، و شیعیان برای انجام هر گناهی دستشان باز است. این مطلب اشاره ی کوتاهی به رد این موضوع است.
به گزارش گروه آیین و اندیشه فرهنگ نیوز ، در بخشی از این حدیث آمده که خداوند در این روز هیچ گناهی را برای بندگان ثبت نمی کند، و شیعیان برای انجام هر گناهی دستشان باز است.وقتی ما به بررسی منبع حدیث و هم چنین راویان و اسناد روایت آن حدیث پرداختیم، دریافتیم که نام بسیاری از راویان در کتب حدیثی ذکر نشده است و افراد قابل اعتمادی نیستند.از طرفی متن خود روایت با آیات قرآن تناقض آشکاری دارد.
مثلا در ابتدای حدیث آمده است:
و أَمَرتُ الکِرامَ الکاتبین أن یَرفعوا القلمَ عن الخلقِ کلّهم ثلاثة أیامٍ من ذلک الیوم و لاأَکتبُ علیهم شیئاً من خطایاهم کرامة لک و لوصیک . ( به فرشتگان نویسنده ی اعمال، دستور دادم به مدت سه روز قلم را از همه ی مردم بردارند و چیزی از گناهان آنان را ننویسند..)
اشکالات وارد بر حدیث:
1- مخالفت با قوانین و سنن الهی
خداوند در سوره زلزال می فرماید: « فمن یعمل مثقال ذرة خیراً یره و من یعمل مثقال ذرة شراً یره .پس هرکس به اندازه ی ذره ای خوبی کند آن را خواهد دید و هرکس به اندازه ی ذره ای شر انجام دهد آنرا می بیند.»
2- تناقض با دیگر سخنان أئمه
در حالیکه آن بزرگواران در دیگر سخنانشان این طور می فرمایند: « ما من نکبةٍ تصیب العبد الا بذنب. هیچ زشتی به بنده نمی رسد مگر به خاطر گناه.»
و یا اینکه می فرمایند: « لاتنال ولایتنا الا بالعمل و الورع. به ولایت ما نتوان رسید جز با اعمال نیک و پرهیزکاری و دوری از گناه. »
3- اختلاف های زیادی بین نقل های مختلف این روایت وجود دارد از جمله اینکه اسحاق در کتاب « مختصر » به نقل روایت امام هادی ( علیه السلام ) می پردازد ولی در کتاب « انوار نعمانیه » آن را از امام حسن عسکری ( علیه السلام ) روایت می کند.
اگر این حرف هم روایت بود ...
طی استفتایی که از آیت ا... مکارم شیرازی شده است ایشان سند این حدیث را غیر قابل قبول خواندند .در مورد حدیث رفع القلم که ذیلا به آن اشاره مى شود:
«وَ اَمَرْتُ الْکِرامَ الْکاتِبینَ اَنْ یَرْفَعُوا الْقَلَمَ عَنِ الْخَلْقِ کُلِّهِمْ ثَلاثَةَ اَیّام مِنْ ذلِکَ الْیَوْمِ، وَ لا اَکْتُبُ عَلَیْهِمْ شَیْئَاً مِنْ خَطا یا هُمْ کَرامَةً لَکَ وَ لِوَصِیِّکَ»
شما در بخش گناهان اعلام کرده اید که از لحاظ سند مشکل دارد میخواستم در خواست کنم در صورت امکان بیشتر و با مدارک توضیح بفرمایید چون متاسفانه بعضی از دوستان اینجانب به شدت درگیر این ماجرا هستند و معتقد به آن !
این مسأله از واضحات است که هر حدیثی بر خلاف قرآن باشد غیر قابل قبول است بنابراین اگر حدیثی اجازه ارتکاب گناهان را بدهد باید آن را کنار انداخت خود امامان این دستور را به ما داده اند.
نظر مراجع تقلید حول حدیث رفع القلم
سؤال:در قرن های اخیر چنین مرسوم بوده است که عامه شیعیان در روز نهم ربیع ـ با توجه به نسبتی که به این روز می دهند ـ توجهی خاص به این روز داشته و مجالسی را در آن تشکیل می داده اند. از صحت و سقم این انتساب که بگذریم آن چه موجب نگرانی است انجام اعمال و گفتار خلاف شرعی است که در بعضی از این مجالس صورت می گیرد و از ساحت فرد مسلمان و شیعه ی اهل بیت (علیهم السّلام) به دور است. و آن چه بر این نگرانی می افزاید وجهه ی شرعی دادن بعضی افراد به این اعمال خلاف شرع است که با بهانه ی «رفع القلم» و… انجام می گیرد. متأسفانه در سالهای اخیر و با امکانات جدیدی هم که به وجود آمده، امکان ضبط تصاویر یا صوت این مجالس برای شرکت کنندگان در آن به سهولت وجود دارد که در بعضی موارد این فیلم ها و صوت ها به کشورهای مجاورمان که شیعیان و اهل تسنن در کنار یکدیگر زندگی می کنند نفوذ یافته و باعث ایجاد فتنه و ریختن خون پاک شیعیان آن منطقه گردیده است. با توجه به نکاتی که گفته شد خواهشمند است نظر شریف معظم له را نسبت به این سؤالات بیان فرمائید.
1.حکم برپایی این گونه مجالس با صورتی که گفته شد چیست؟
2.شرکت در این مجالس چه حکمی دارد؟
3. نظر حضرت عالی درباره «رفع القلم» که مجوز انجام بعضی گناهان و مناهی در این ایام می شود چیست؟
4. توصیه ای را به این افراد بیان فرمائید.
پاسخ ها:
رهبر معظم انقلاب، آیت الله العظمی خامنه ای
سلام علیکم و رحمه الله و برکاته
بسمه تعالى
هرگونه گفتار یا کردار و رفتارى که در زمان حاضر سوژه و بهانه به دست دشمن بدهد و یا موجب اختلاف و تفرقه بین مسلمین شود شرعاً حرام اکید است.
موفق و مؤید باشید.
تذکرات مقام معظم رهبری در رابطه انحرافات 9 ربیع | دانلود فایل
***
آیت الله العظمی نوری همدانی
بسمه تعالی
سلام علیکم
ج: چیزی به عنوان رفع قلم در روز به خصوصی نداریم و مسلمانان باید از تفرقه بپرهیزند و از هر چیزی که موجب وهن مذهب می باشد جداً اجتناب نمایند.
حسین نوری همدانی
***
آیت الله العظمی مکارم شیرازی
اولاً: روایتی با عنوان رفع قلم در آن ایام مخصوص در منابع معتبر نداریم.
و ثانیاً: بر فرض چنین چیزی باشد که نیست مخالف کتاب و سنت است و چنین روایتی قابل پذیرفتن نیست و حرام و گناه در هیچ زمانی مجاز نیست هم چنین سخنان رکیک و کارهای زشت دیگر.
و ثالثاً: تولّی و تبرّی راه های صحیحی دارد نه این را ههای خلاف.
همیشه موفق باشید
۸۵/۵/۱۴
***
آیت الله العظمی بهجت
بسمه تعالی
ج۱و۲: تقیه از أوجب واجبات است و محافظه کاری کامل در مواردی که معرضیت احتمالی خلاف تقیه دارد لازم می باشد.
ج۳: مخصِصّی برای دلیل معصیت نیست و توسعه در امهال توبه محتمل است.
ج۴: معلوم شد.
***
آیت الله العظمی فاضل لنکرانی
لم یصح رفع القلم، بل کلّ مسلم مؤظف بواجباته الدینیه ولا فرق بین ایام السنه، ولا یجوز فعل مایوجب الفرقه بین المسلمین أو وهن الشیعه.
ترجمه:
حدیث رفع القلم صحیح نیست، بلکه هر مسلمانی مؤظف به انجام واجبات دینی بوده و فرقی در ایام سال نسبت به آن وجود ندارد، و انجام اعمالی که موجب تفرقه مسلمین یا وهن شیعه شود جایز نیست.
***
آیت الله مصباح یزدی
برادر گرامی،
سلام علیکم و رحمه الله
همان طور که بزرگان فرموده اند، هرگونه عملی که منشأ شدت خصومت و اضرار به مال و جان و عرض شیعیان باشد ممنوع است و موجب مشارکت در گناه هتک حرمت شیعیان می شود. از خدای متعال مسألت داریم اسلام و تشیع را از شرّ جاهلان حفظ فرماید.
****
آیت الله العظمی موسوی اردبیلی
بسمه تعالی
لایجوز ارتکاب المحرم بلا فرق بین الیوم التاسع من الربیع و غیره کما لا تجوز الاعمال الموهنه للشیعه او الموجبه لتکفیرهم او تشدید الاختلاف والفرقه بین المسلمین وفق الله الجمیع للصواب و التسدید.
ترجمه:
انجام دادن محرمات جایز نیست و در آن فرقی بین نهم ربیع و روزهای دیگر نیست همان گونه که انجام اعمالی که موجب وهن شیعه یا کافر نامیدن آنها و یا تشدید اختلافات و تفرقه بین مسلمانان می شود نیز جایز نیست. خداوند همه را به حق و صواب هدایت فرماید.