قرابت معنایی مهم ترین بخش از پرسش های کنکور را تشکیل می دهد.(در آزمون های سراسری 8تا 9 سوال از 25 سوال)
پاسخ به سوالات این مبحث نیاز به تسلط قابل قبول بر همه ی موضوعات ادبی یعنی معنی واﮊه ,املای واﮊه,آرایه های ادبی,ساختار دستوری و...دارد.
*منابع مطالعه جهت پاسخ گویی به سوالات قرابت معنایی:
1.اطلاعات بالای درس: برخلاف تصور داوطلبان,اطلاعات بالای درس ها فقط شامل تاریخ ادبیات نیستند در بسیاری از درس ها موضوع درس و طرز تفکر شاعر و نویسنده در ابتدای درس معرفی شده است و در مواردی مستقیما به «مفهوم درس»اشاره می کنند.
2.متن درس: متن کامل درس ها به ویژه آن هایی که به طور مشخص مفهوم عاشقانه,عرفانی یا تعلیمی دارند.
3.توضیحات: در بخش توضیحات علاوه بر معنی بعضی شعرها و عبارات به مفهوم کلی آن هم اشاره شده است.
4.خودازمایی: گاهی در خودازمایی پایان درس,بیت یا عبارتی از آن درس برجسته شده و مفهوم آن مورد سوال قرار گرفته است.مسلم است که چنین مفهومی مورد توجه طراح کنکور خواهد بود.
5.کتاب زبان فارسی(3): مفاهیم مطرح شده در کتاب زبان فارسی(3)هم از منابع بسیار مهم در این زمینه است, پس باید ابیاتی که در این کتاب نیز آ مده است را حتما مد نظر قرار دهیم.
شگرد های طراحی سوال:
دو بخش کلی سوالات قرابت معنایی و شیوه ی پاسخ گویی به آنها این طور است:
الف)سوالات مثبت: قرابت دارد/ قرابت بیشتری دارد : درپاسخ به چنین سوالاتی,حساسیت زیادی به خرج دهید و برای انتخاب گزینه ی درست به چیزی کمتر از«یک قرابت مشخص و مطمئن»راضی نشوید.فقط بیتی را انتخاب کنید که با صورت سوال یک تناسب غیر قابل انکار داشته باشد.
ب)سوالات منفی: قرابت ندارد/ قرابت کمتری دارد/ با همه قرابت دارد به جز... : در این مورد حساسیت را کمتر کنید و فراموش نکنید که سه تا از گزینه ها مجبورند با صورت سوال قرابت داشته باشد پس سه گزینه را - حتی با قرابت جزئی- قبول کنید و گزینه ای را که در مقایسه با بقیه بی ارتباط به نظر می رسد را انتخاب کنید.
مهارت های پاسخ گویی:
در یک قرابت معنایی یک مهارت فوق العاده تخصصی و با برنامه است که ما باید "منظور شاعر و نویسنده" را بفهمیم برای رسیدن به این هدف مهم ترین مراحلی را که باید در نظر گرفت عبارتند از:
1.درست خواندن بیت یا عبارت
2.مرتب کردن ساختار دستوری جمله ها بخصوص در شعر
3.ترجمه ی بیت یا عبارت به فارسی روان
4.درک معنی واژها ی خاص از قبیل: نمادها,استعاره ها,تلمیحات
5.تبدیل معنی به مفهوم(مفهوم منظور کلی را در کوتاه ترین کلمات بیان می کند به طوری که قابل گسترش به همه ی ابیات و عبارات مشابه باشد)